Кимиё

Факултети химия ба таври мустақил аз соли 1959 инҷониб фаъолияти пурсамар дорад. Аз замони ташкилшавии донишгоҳ (соли 1948), он дар аввал ҳамчун кафедра, баъдан шуъба (соли 1957) ва аз соли 1959 то имрўз ҳамчун факултети мустақил фаъолияташро идома дода истодааст. Роҳбарии кафедраро аз соли 1948 то 1952 профессор Раевский А.С. ба уҳда дошт. Аз соли 1953 то соли 1960 сарварии кафедраи химияро иштирокчии Ҷанги Бузурги Ватанӣ, дорандаи чандин ордену медалҳо, хатмкардаи Донишгоҳи давлатии Ленинград (ҳоло Санкт-Петербург), номзади илмҳои химия, дотсент Новиков Александр Иванович ба уҳда дошт, ки дар он давра кафедраи химия ҳамагӣ 5 омўзгор ва 3 лаборант дошт.

Баъдан соли 1957 дар асоси кафедраи мазкур шуъбаи химия дар назди факултети биология таъсис дода шуда, аз рўи ихтисоси химия 25 нафар довталаб қабул карда шуд. Соли 1959 шуъбаи химия, ки донишҷўёни аввалинаш курси 3-юмро мехонданд, ҳамчун факултетии мустақил (декан-н.и.х., дотсент Раҷабова Хайрӣ), бо 115 донишҷў аз таркиби факултети биология ҷудо шуда фаъолияташро то ҳол идома дода истодааст.

Бунёдгузорони кафедра, шуъба ва факултети химия. Метавон гуфт, ки аввалин бунёдгузорони кафедра, шуъба ва факултети химия устодони зерин: Раевский А.С., Новиков А.И., Раҷабова Х.Н., Даниленко Е.Ф., Зегелман А.Б., Баситова С.М., Лыскова Ю.Б., ва Нуъмонов И.Н., буданд.

Баъд аз вафоти аввалин декани факултет Хайри Раҷабова (солҳои 1959-1960), то кунун 12 нафар устодони зерин пайи ҳам сарвари факултетро ба ўҳда гирифтаанд, ки ҳар яке дар рушду такомули низоми таълиму илм ва устувор намудани бунёди моддиву техникии факултет саҳми шоиста гузоштаанд:

-номзади илмҳои химия, дотсент Новиков А.И. (1960 – 1961);

-номзади илмҳои химия, муаллими калон Даниленко Е.Ф. (1961–1962);

-номзади илмҳои химия, дотсент Зегелман А.Б. (1962–1968);

-н.и.х., дотсент (баъдан д.и.х., профессор) Яқубов Ҳ.М. (1968–1989);

-н.и.х., дотсент (баъдан д.и.х., профессор) Юсупов З.Н. (1989– 2000);

-номзади илмҳои химия, дотсент Қудратова Л.Ҳ. (2000– 2006);

-номзади илмҳои химия, дотсент Раҷабов Т.Р. (15.05.2006 –12.09.2007);

-номзади илмҳои химия, дотсент Саидов С.С. (12.09.2007–16.01.2008) иҷрокунандаи вазифа;

-доктори илмҳои химия, профессор Каримов М.Б. (16.01.2008–15.12.2008);

-номзади илмҳои химия, дотсент Саидов С.С. (2008–2019);

-номзади илмҳои химия, дотсент Файзуллоев Э.Ф. аз 30.08.2019 то инҷониб.

Бояд ёдовар шуд, ки академики АИ ҶТ, профессор Раҷабов С.А. ҳамчун ректор дар бунёд ва пешрафти факултет саҳми сазовор гузоштааст. Маҳз дар давраи роҳбарии он факултети химия ташкил карда шуда бо базаи моддиву техникӣ муҷаҳҳаз гардонида шудааст. То соли 1961 дар факултети химия танҳо як кафедра, кафедраи химия амал мекард. Соли 1961 кафедраи химия ба ду кафедра: химияи умумӣ ва химияи органикӣ, соли 1963 бошад, кафедраи химияи умумӣ ба ду кафедра: химияи таҳлилӣ ва радиохимия; химияи ғайриорганикӣ ва физикию коллоидӣ тақсим шуд. Соли 1964 кафедраи химияи ғайриорганикӣ ва физикию коллоидӣ ба кафедраҳои химияи ғайриорганикӣ ва химияи физикӣ ва коллоидӣ ҷудо шуд. Дар соли 1965 кафедраи химияи таҳлилӣ ва радиохимия ба кафедраи химияи таҳлилӣ ва лабораторияи проблемавии элементҳои нодир ва парешон тақсим шуд. Моҳи июли соли 1969 дар пояи кафедраи химияи ғайриорганикӣ, кафедраи усули тадриси химия таъсис дода шуд. Соли 1992 дар заминаи кафедраҳои химияи органикӣ ва усули тадриси химия кафедраи пайвастаҳои калонмолекулӣ ва технологияи химиявӣ ташкил гардид. Кафедраи химияи татбиқӣ ва радионуклидҳо соли 1994 дар пояи лабораторияи проблемавии элементҳои нодир ва парешон таъсис дода шуд. Бо фармоиши ректори донишгоҳ соли 2009 кафедраҳои кафедраи химияи татбиқӣ ва радионуклидҳо ва усули таълими химия якҷоя шуда, бо номи кафедраи химияи татбиқӣ тули 3 сол фаъолият намуданд, бинобар сабаби номувофиқати дар нақшаи таълимии ихтисоси назди кафедра (02040600-химияи татбиқӣ), бо фармоиши ректори донишгоҳ соли 2012, кафедраҳои усули таълими химия ва химияи татбиқӣ боз ҳамчун кафедраҳои алоҳида фаъолияташонро идома дода истодаанд.

Айни ҳол дар сохтори факултет 7 кафедра амал мекунад:

– химияи органикӣ (1961);

– химияи ғайриорганикӣ (1964);

– химияи физикӣ ва коллоидӣ (1964);

– химияи таҳлилӣ (1965);

– усули тадриси химия (1969);

– пайвастаҳои калонмолекулӣ ва технологияи химиявӣ (1992);

– химияи татбиқӣ (1994).

Айни ҳол, факултет бо кадрҳои баландихтисоси илмӣ таъмин буда, ҳамасола аз ҷониби устодон ва кормандон мақолаву монография ва китобҳои дарсию ихтироот ба табъ мерасад. Аз соли таъсисёбӣ, то имрўз дар пояи мактабҳои илмии факултет 21 рисолаи докторӣ, 151 рисолаи номзадӣ, 261 ихтироот, 40 монография, 98 китоби дарсию дастурҳои таълимӣ, зиёда аз 4 300 мақолаву фишурдаи мақолаҳо таҳия шуда, инчунин 16 конференсияи байналмилалӣ, 27 конференсияи ҷумҳуриявӣ ва 40 Хонишҳои синоӣ гузаронида шудааст.

Факултет дорои 7 кафедра, 1 китобхонаи анъанавӣ, 1 китобхонаи электронӣ, 32 озмоишгоҳи таълимӣ, 11 озмоишгоҳи илмӣ, 1 маркази интернетӣ, 1 синфхонаи компютерӣ, 2 синфхонаи лингофонӣ, 1 маркази тестӣ, 7 маҳфили илмии донишҷўёни назди кафедраҳо, 6 маҳфили илмии назди профессорону дотсентон ва дастаи олимпӣ мебошад.

Айни ҳол факултет аз рўи 5 ихтисос дар зинаи таҳсилоти бакалавр:

31050102 – химия (касб: химик.омўзгор);

31050101 – химияи татбиқӣ (касб: химик. тадқиқотчӣ);

48010100 – технологияи химиявии моддаҳои ғайриорганикӣ, мавод ва маҳсулот (касб: муҳандис – химик – технолог);

48010300 -технологияи химиявии ба энергия шомили табиӣ ва маводи карбонӣ (касб: муҳандис – химик – технолог);

54010300 – усулҳои физикавю химиявӣ ва асбобҳои назорати сифати маҳсулот (касб: муҳандиси сертификатсия).

4 ихтисос дар зинаи таҳсилоти магистратура:

31050102 – химия (касб: химик);

31050101 – химияи татбиқӣ (касб: химик. тадқиқотчӣ);

48010100 – технологоияи химиявии моддаҳои ғайриорганикӣ, мавод ва маҳсулот (касб: муҳандис – химик – технолог);

48010300-технологоияи химиявии ба энергия шомили табиӣ ва маводи карбонӣ (касб: муҳандис – химик – технолог).

9 ихтисос дар зинаи доктори фалсафа (PhD), доктор аз рўйи ихтисос:

6D011200 – (01) – назария ва методикаи таълим ва тарбия (химия);

6D060600 – (01) – химияи ғайриорганикӣ;

6D060600 – (04) – химияи физикӣ;

6D060600 – (06) – химияи пайвастаҳои калонмолекулавӣ;

6D060600 – (03) – химияи органикӣ;

6D072000 – технологияи химиявии моддаҳои ғайриорганикӣ;

6D072100 – технологияи химиявии моддаҳои органикӣ;

6D073700 – ғанигардонидани канданиҳои фоиданок;

6D073900 – химияи нафт, мутахассис омода мекунад.

Барои таъмини раванди таълим дар факултет бо таҷҳизот ва технологияи иттилоотию иртиботӣ ва иҷрои корҳои илмию таҳқиқотӣ 115 адад компютер (аз ин миқдор 62 адад дар синфхонаи таълимӣ), 6 адад тахтаи электронӣ ва видеопроектор, 21 адад принтер, 17 адад сканер насб шуда, барои пешбурди фаъолияти таълимию илмӣ ва методии омўзгорону донишҷўён ба таври васеъ мавриди истифода аст. Аз 115 адад компютерҳои факултет 38 адад ба шабакаи ҷаҳонии Интернет пайваст мебошад.

Алҳол дар 7 кафедраи факултет 63 нафар омўзгор, аз ҷумла, 7 нафар докторони илм, профессорон, 41 нафар номзадони илм, дотсентон ва 15 нафар ассистентон барои пешбурди фаъолияти таълимию методӣ ҷалб шудаанд.

Дар факултет 903 нафар донишҷў (568 нафар дар шуъбаи рўзона ва 334 нафар дар шуъбаи ғоибона), 25 нафар магистр, 5 нафар докторанти PhD, 6 нафар аспирант ва 7 нафар унвонҷў пайи таълим ва таҳқиқот мебошанд.

Дар факултет 26 нафар шаҳрвандони хориҷӣ, аз ҷумла, 24 нафар донишҷў, 1 нафар магистр ва 1 нафар докторанти PhD ба таҳсил фаро гирифта шудаанд. Тибқи квотаи президентӣ 31 нафар донишҷў таҳсил менамоянд, ки аз онҳо (12 нафар писар ва 19 нафар духтар) мебошад. Дар факултет ҷараёни таълим дар шуъбаи рўзона аз рўйи талаботи нақшаҳои таълимии дараҷаи бакалавриат ва магистратура ба роҳ монда шуда дар шуъбаи ғоибона бошад, донишҷўён дар асоси нақшаҳои таълимии дараҷаи бакалавриат (фосилавӣ) ва мутахассис ба таҳсил фаро гирифта шудаанд.

.